Co to jest inflacja i jak ją odczuwamy?

Codziennie robisz zakupy i widzisz, jak rosną ceny większości produktów. Jeśli nawet cena nie wzrasta, to zmniejsza się ilość towaru w opakowaniu, np. zamiast 1 li jest 0,8 l, zamiast kostki 25 dkg jest 20 dkg. Podobnie jest opłatami za media, wzrastają ceny prądu, gazu, wody oraz śmieci. To wszystko są objawy inflacji, którą odczuwamy na co dzień.

Inflacja co to jest?

Zmiana cen towarów i usług jest zjawiskiem naturalnym w gospodarce kierującej się prawem prawem popytu i podaży. Okresowo jedne towary tanieją, inne drożeją. Czasami zdarza się tak, że wszystkie ceny idą w górę, w praktyce oznacza to spadek wartości pieniądza, czyli jego siły nabywczej.

Inflacja może mieć charakter kosztowy lub popytowy. Inflacja kosztowa występuje wtedy, gdy znacząco wzrastają koszty produkcji spowodowane podwyżkami płac dla pracowników lub kosztami energii. W takiej sytuacji przedsiębiorca musi podnieść ceny swoich towarów i usług, by móc dalej rozwijać firmę, w przeciwnym wypadku dojdzie do jej stagnacji.

Inflacja popytowa spowodowana jest nadmiarem pieniądza na rynku. Jego ilość jest znacznie większa niż ilość towaru na rynku. Przestają działać wtedy mechanizmy konkurencji, przedsiębiorcy wiedzą, że sprzedadzą wszystko co wyprodukują, bez względu na cenę.

A więc co to jest inflacja? W skrócie można odpowiedzieć, że to stale rosnące koszty utrzymania za którymi nie nadąża wzrost płac i świadczeń społecznych (renty, emerytury).

Zobacz, jak możesz uzyskać kredyt dla nowej firmy

Jak liczona jest inflacja?

Każdy odczuwa inflację inaczej. Emeryci i renciści najbardziej narzekają na wzrost żywności i lekarstw, kierowcy i przedsiębiorstwa najbardziej odczuwają wzrost cen paliwa.

Dla obiektywnego policzenia inflacji w określonych okresach, stworzony został koszyk konsumencki, który obejmuje towary kupowane przez przeciętne gospodarstwo domowe. Według tego GUS oblicza wskaźnik okresowego wzrostu cen (CPI). Podaje je w okresie miesięcznym, kwartalnym oraz rocznym.

Rodzaje inflacji

Inflacja jest zjawiskiem naturalnym w gospodarce, ale pod warunkiem, że utrzymuje się na niskim poziomie i jest kontrolowana przez bank centralny. Ze względu na wielkość wzrostu cen rozróżniamy następujące rodzaje inflacji:

– deflacja – inflacja jest ujemna,
– pełzająca – wzrost cen nie przekracza 5% rocznie,
– krocząca – inflacja wynosi 5-10% w skali roku,
– galopująca – od 10% w górę,
– hiperinflacja – roczny wzrost cen wynosi ponad 150%.

Przyczyny inflacji bardzo różne, ale najważniejsze znaczenie mają czynniki zewnętrzne, przede wszystkim wzrost cen ropy naftowej. Na poziom inflacji w poszczególnych krajach największy wpływ mają czynniki wewnętrzne:

– niezrównoważony budżet państwa,
– niewłaściwa struktura gospodarki,
– nadmierna produkcja pieniądza nie mająca pokrycia w budżecie.

Za politykę pieniężną w danym państwie odpowiada bank centralny, który za pomocą stóp procentowych może regulować jej poziom.

Obecna inflacja w Polsce

W Polsce cel inflacyjny ustalony jest na poziomie 2,5% z możliwością odchylenia o 1 % w jedną lub drugą stronę. Oznacza to, że po przekroczeniu tych wartości, działania na rynku finansowym powinien podjąć NBP oraz Rada Polityki Pieniężnej. Niestety podjęły działania dopiero wtedy, gdy inflacja pełzająca przeszła w kroczącą i osiągnęła 6,8%. Działania te okazały się spóźnione i obecnie inflacja wynosi 8,6 w skali rocznej. Ekonomiści przewidują dalszy jej wzrost.

Dlaczego tak się dzieje? Główną przyczyną jest niezrównoważony budżet państwa. Nadmierne zobowiązania socjalne wymagają znacznego zwiększenia wpływów do budżetu. Pandemia i wprowadzony z nią lockdown znacznie spowolniły rozwój gospodarczy i wpływy z podatków od przedsiębiorców. Dodatkowo trzeba wypłacać im rekompensaty gwarantujące utrzymanie miejsc pracy i niskiego bezrobocia. W efekcie powstała duża dziura budżetowa. Można uzupełnić ją obniżając świadczenia socjalne, ale ze względów politycznych rząd takich działań nie podejmie. Drugą możliwością jest utrzymywanie wysokiej inflacji, bo w rzeczywistości inflacja to ukryty dodatkowy podatek, który obliczany jest procentowo.

Przeczytaj również na temat branży e-commerce